Türkiye Genelinde Çiftçilerin Etkilendiği Dona Karşı Nasıl Bir Önlem Alınabilirdi? Donun Zararlarının Tespitini Kimler Yapacak? Zarar Karşılanır mı? Don’dan Korunma Yöntemleri Nelerdir? Teoxfarm Solucan Gübresinin Don’a Karşı Etkisi Olur mu?

Türkiye genelinde özellikle bahar aylarında ani sıcaklık düşüşleri ile ortaya çıkan don olayları, tarım sektöründe ciddi kayıplara neden olmaktadır. 2025 yılının Nisan ayında yaşanan ani don, başta meyve üreticileri olmak üzere birçok çiftçiyi olumsuz etkiledi. Bu gibi olaylarda hem önleyici tedbirlerin hem de zarar tespitinin zamanında ve doğru şekilde yapılması büyük önem taşımaktadır.

Don Felaketi: Önlenebilir miydi?

Dona karşı alınabilecek önlemler mevcuttur, ancak birçok üretici bu tedbirleri ya bilmemekte ya da maliyet nedeniyle uygulamamaktadır. Oysa, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın meteorolojik uyarılarını dikkate almak ve buna göre hazırlık yapmak, zararların büyük ölçüde önüne geçebilir.

Don Öncesi Alınabilecek Tedbirler:

• Meteorolojik Takip: Tarımda erken uyarı sistemleri ve bölgesel hava tahminleri düzenli olarak takip edilmelidir.
• Bitki Besleme Desteği: Bitkilerin soğuk dayanımını artırmak için dengeli besleme yapılmalıdır. Özellikle potasyum içeriği yüksek gübreler kullanmak, hücre duvarlarını güçlendirerek bitkilerin dayanıklılığını artırır.
• Malçlama: Toprağın üzerini organik malç ile kaplamak, toprak sıcaklığının korunmasına yardımcı olur.
• Sisleme ve Su Püskürtme: Bahçelere gece saatlerinde ince su püskürtmek, bitki yüzeyinde buz oluşumunu sağlayarak sıcaklık kaybını yavaşlatabilir.
• Sera veya Tünel Sistemleri: Özellikle fide ve genç bitkiler için sera sistemleri önemli bir koruma sağlar.

Don Zararlarının Tespitini Kimler Yapacak?

Don nedeniyle meydana gelen zararın tespiti için çiftçilerin ilk olarak bağlı bulundukları İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine başvurmaları gerekir. Zarar tespit komisyonları, sahada inceleme yaparak etkilenen alanları ve zarar oranını belirler.

Bu komisyonlarda genellikle;

• İl/İlçe Tarım Müdürlüğü yetkilileri,
• Ziraat mühendisleri,
• Muhtarlar ve çiftçi temsilcileri görev alır.

Tespitler sonrasında ilgili tutanaklar hazırlanarak Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) ve devlet destekleri kapsamında işlem yapılır.

Don Zararları Karşılanır mı?

Don zararı, TARSİM kapsamında sigortalanmış alanlarda karşılanabilir. Ancak birçok üretici hâlâ tarım sigortası yaptırmadığı için zararını kendisi karşılamak zorunda kalmaktadır. Devlet, zaman zaman afet bölgesi ilan ederek üreticilere destekler sunabilmektedir. Bu destekler arasında:

• Faizsiz kredi,
• Gübre ve mazot desteği,
• Hasar gören ürün için gelir kaybı telafisi gibi yardımlar olabilir.

Ancak bu desteklerin zamanında ve yeterli düzeyde verilmesi büyük önem taşır.

Don’dan Korunma Yöntemleri Nelerdir?

1. Fiziksel Koruma:
   • Plastik veya cam örtülerle bitkiyi doğrudan kaplamak.
   • Don perdeleri veya rüzgar kırıcılar kullanmak.
2. Termal Yöntemler:
   • Bahçede ateş yakmak (kontrollü ve çevreye zarar vermeden).
   • Sobalı veya fanlı ısıtma sistemleri.
3. Besleme ve Toprak Sağlığı:
   • Bitki kök sistemini güçlendiren doğal gübre ve takviyelerle bitkinin direncini artırmak.
   • Toprak yapısının ısı tutma kapasitesini artırmak.

Teoxfarm Solucan Gübresi’nin Don’a Karşı Etkisi Var mı?

Teoxfarm katı ve sıvı solucan gübreleri, bitkilerin toprak altı ve üstü direnç sistemlerini güçlendirmede büyük rol oynar. İçerdiği faydalı mikroorganizmalar, humik ve fulvik asitler sayesinde:

• Bitki kök gelişimini hızlandırır,
• Bitkilerin stres toleransını artırır,
• Toprakta su tutma kapasitesini yükseltir.

Bu sayede bitkiler don gibi ani hava değişimlerine karşı daha dirençli hale gelir. Özellikle dona yakın dönemlerde Teoxfarm sıvı solucan gübresi ile yapılan yapraktan uygulamalar, hücre içi donma riskini azaltabilir. Topraktan verilen katı solucan gübresi ise uzun vadeli bir dayanıklılık kazandırır.

Sonuç

Don olayları, tarım için kaçınılmaz afetlerden biri olarak kabul edilse de, doğru bilgi, zamanında müdahale ve doğal desteklerle etkisi azaltılabilir. Teoxfarm solucan gübresi gibi sürdürülebilir tarımı destekleyen ürünler, çiftçinin doğal savunma hattını güçlendirir. Unutmayın, doğa ile uyum içinde üretmek, her zaman kazandırır.